Trident agus na Làbaraich: Sgeul Dà Phàrlamaid

Anns an alt seo tha Daibhidh Rothach a’ coimhead air seasamh nan Làbarach ann an Alba air Trident, agus a’ togail cheistean mu rùn a’ phàrtaidh. (‘Trident and Labour: A Tale of Two Parliaments’) In this article Daibhidh Rothach looks at Scottish Labour’s position on Trident, and questions the party’s motives in adopting an anti-renewal stance.

trident-protest-001Tha an deasbad air an armachd niùclasach sa Chluaidh ann an linn ùr, is na Làbaraich ann an Alba a-nis an aghaidh siostam ùr a bhith a’ gabhail àite Trident nuair a ruigeas e ceann a bheatha ann an deich bliadhna. Gu ruige seo, ge-tà, chan e a th’ ann ach samhladh, is nam biodh am pàrtaidh a’ bhòtadh ann an tallaichean Westminster seach ann an Taigh an Ròid, far a bheil còmhradh air cumhachdan glèidhte gun bhrìgh, tha e teagmhach am biodh iad air tilleadh leis an aon fhreagairt. Ach air pàipear co-dhiù tha a’ mhòr mhòr chuid de Phàrlamaid na h-Alba a-nis an aghaigh armachdan niùclasach air a’ Gheàrr Loch, agus ann an saoghal far a bheil e nas èifeachdaiche raon an deasbaid a ghluasad na an argamaid a bhuannachadh, tha seo na cheum mhòr.

Faighnich dha Jeremy Corbyn bochd. Ged a ‘s ann ris a’ Chamshronach a tha e a’ strì, tha an àrainneachd phoilitigeach aig Westminster an là an-diugh air a chailbhreachadh do phoileasaidhean Maighreid Thatcher, poileasaidhean a rinn Tony Blàrach nan àbhaist, agus tha a-nis a’ leigeil leis na meadhanan Corbyn a chrochadh mar radaigeach cunnartach. Ach a dh’ aindeoin nam beachdan aige air cumhachd loisgeadh gu bàs nam poileas agus air Trident fhèin, tha coltas ann gun tèid am pàrtaidh a chuipeadh gus am bhòt a sheachnadh ann an Deasbad Là nan Dùbhlanaiche air ath-nuadhachadh an ath-sheachdain. Tha Corbyn, is meud na saothrach a th’ air a bheulaibh a-nis follaiseach, a’ feuchainn ri rèiteachadh a ruighinn leis a’ phàrtaidh aige, ach ma tha na fathannan fìor gum bhòt cuid dhiubh leis an riaghaltas, ‘s ann a bhios e gu math luath na cheannard gun smachd.

B’ e làidir a bha an rabhadh aig a’ Bharan Niall Kinnock – cuideigin a th’ air gèilleadh gu tur gu buaidh agus àirneis an taobh dheas – na bu tràithe air a’ mhìos seo, “’S aithne dhomh nach bhòt muinntir Bhreatainn airson dì-armachadh aon-taobhach. Agus ‘s e sin fìrinn leis am feumar dèiligeadh.” Agus tha Corbyn a’ dèiligeadh leis san aon dòigh a tha comasach ann am poileataigs: tha e ag atharrachadh agus, aig an aon àm, a’ dearbhadh gu bheil cuid de na poileasaidhean a bha, ann an linn Kinnock co-dhiù, reusanta, a-nis cho fada o raon deasbaid Westminster ‘s gu bheil iad nam bagairt air cumhachd ceannard an dearbh phàrtaidh aig am bu chòir dhaibh a bhith.

Ach ‘s mathaid nach robh cuimhne aig Kinnock air an reifreann agus mar a tha an deasbad air gluasad gu àird eile tuath air an Uisge Thuaidh, agus ‘s mathaid nach robh cuimhne aige air mar a bhòt am pàrtaidh aige ann an Alba gus dì-armachadh aon-taobhach a ghabhail mar phoileasaidh oifigeil. Nach e a tha fàs aosda. Tha cùis a bha o chionn deich bliadhna na adhbhar strì aig fir an fhuilt fhada is an aodaich robaich aig Campa Sìth Faslainn a-nis na dheasbad chudromach ann an cogais phoilitigeach na h-Alba. Bidh an argamaid aig pàrtaidhean ann an taghaidhean Taighe an Ròid an ath-bhliadhna air ath-nuadhachadh Trident a-nis a cheart cho cudromach ‘s a bhios na poileasaidhean aca air an t-Seirbheis Slàinte, foghlam, agus cìsean.

Fèin-mharbhtach is a tha na Làbaraich air a bhith fad dà bhliadhna, agus a dh’ aindeoin beachd ceannard a’ phàrtaidh, Kezia Dugdale, a tha airson dì-armachadh ioma-thaobhach – ann an da-rìribh a’ toirt taic do dh’ath-nuadhachadh oir cha tachair seo a-riamh – tha e do-chreidsinneach aig an ìre seo gun atharrachadh iad am beachd ron an taghadh Albannach. Car poilitigeach ann no às, tha iad a-nis ag aontachadh leis na Nàiseantaich agus an aghaidh poileasaidh oifigeil a’ phàrtaidh ann an Lunnainn. Ach is dùil gun gabh a’ phrìomh bhòt air ath-nuadhachadh àite ron na taghaidhean Albannach, chan e Coinneach Odhar a tha a dhìth gus an t-slighe air adhart fhaicinn. Togaidh na Làbaraich ann an Alba guth an aghaidh ath-nuadhachadh fad na h-iomairte, a’ gairm air na freumhan sòisealach aca is a’ cur fàilte air a’ bhràithreachas eadar-nàiseanta a bhios air fàire fon riaghailt, gun a’ bhìdeag de nàire nach d’ rinn am pàrtaidh ann an Westminster dad ach, aig a’ chuid as fheàrr, am bhòt a sheachnadh.

Do dh’ Alba, mura tig sgaradh air an Rìoghachd Aonaichte, bidh beatha fo sgàil bhàis niùclasaich a’ maireann gu co-dhiù meadhan an linn seo. Ceistean moralta ann no às – oir ‘s ann pailt is ioma-fhillte a tha iad ann an cogadh – ‘s e cnag na cùise nach eil Trident a’ dìon na dùthcha seo, ach a’ cur dleastanas uabhasach oirre mar thargaid do dh’ armachdan na Ruise, na Sìne, is ge b’ e cò na stàitean ùra a bhios a’ leasachadh armachdan niùclasach mar a tha teicneòlas ag adhartachadh. ‘S e dèideag mhòr Bhreatainn a th’ ann, dèideag a tha a’ toirt meas is cliù dhi am measg chàirdean a tha nas trice a’ cur cùl rithe ann an tachartasan an t-saoghail. Is Alba bheag, ga leantainn mar bhràthair òg, socharach is gòrach, gun tuigse air cho cunnartach ‘s a tha an gèam.

Agus tha cumhachd na droga làidir: chan ann gu saor-thoileach a thathar a’ gèilleadh, agus cho fad ‘s a tha airgead aig Westminster a chosg agus Pàrlamaid na h-Alba gun chumhachd, bidh armachd niùclasach air a’ Gheàrr Loch. Tha am poileasaidh ùr aig na Làbaraich a’ sealltainn far a bheil an deasbad ann an Alba an là an-diugh; beagan adhartas do dhì-armachadh agus chan eil taic do dh’ath-nuadhachadh Trident a-nis ach na bheag-chuid. Ach nach furasda beachdan connspaideach a ghairm ma tha na facail gun bhuil, agus fhad ‘s a tha na Làbaraich ann an Alba a’ diùltadh chumhachdan don a’ Phàrlamaid gus armachdan niùclasach a ghluasad on tìr, ‘s ann a tha an cuid fhacail cho math ris a’ bhreug.

 

Comments (1)

Leave a Reply to Fearchar Cancel reply

Your email address will not be published.

  1. Fearchar says:

    Chan eil ceist nach eil geallan nan Làbarach gun bhrìgh, gu dearbh, ach chan e adhbhar-iongnaidh do neach a bhiodh a’ coimhead air poileataics na h-Alba o chionn treis. Tà, a bheil buidheann sam bith eile deònach cur an aghaidh na h-armachd lèirsgriosail ud? Le farchluais luchd-brathaidh an riaghaltais a’ sìneadh nas fhaide ‘s nas fharsainge nar conaltradh, ‘s math dh’fhaodte gum bi an cothrom a bhith a’ cur às don armachd ud air trèigsinn ann an ùine gun a bhith fada.

Help keep our journalism independent

We don’t take any advertising, we don’t hide behind a pay wall and we don’t keep harassing you for crowd-funding. We’re entirely dependent on our readers to support us.

Subscribe to regular bella in your inbox

Don’t miss a single article. Enter your email address on our subscribe page by clicking the button below. It is completely free and you can easily unsubscribe at any time.